Lễ hội Halloween đang ngày càng phổ biến tại Việt Nam trong vài năm gần đây. Cả người lớn và trẻ nhỏ cũng đều rất háo hức, mong chờ đến ngày này hàng năm. Vậy ngày hội Halloween có gì thú vị? Liệu bạn có bỏ qua điều gì trong ngày lễ này không?
Halloween là gì?
Halloween được viết tắt từ cụm All Hallows’ Evening. Có thể dịch là đêm trước ngày lễ các thánh. Trong tiếng Anh cổ, “Hallow” có nghĩa là “thánh”, về sau này nó được đổi thành Halloween.
Nguồn gốc của lễ hội Halloween
Các tập tục Halloween hiện nay được cho là bắt nguồn từ người Celtic (Ireland). Thế kỷ thứ V trước công nguyên, ngày 31/10 là thời điểm diễn ra lễ hội Samhain để ăn mừng vụ thu hoạch và đánh dấu sự chuyển mùa. Đây cũng là ngày bắt đầu năm mới tại đây.
Trong thời gian này, thần mùa xuân và mùa hè sẽ nhường chỗ cho thần Chết ngự trị. Lễ hội sẽ chính thức bắt đầu vào ngày 1/11. Họ cho rằng, các linh hồn của người chết sẽ quay về nhà người thân để xin đồ ăn và thức uống. Còn suốt đêm ngày 31/10 thì các linh hồn này sẽ đi lại tự do ở nhân gian.
Theo truyền thuyết kể lại thì trong ngày Samhain. Linh hồn của những người chết năm trước sẽ tìm một thể xác mới để bắt đầu cuộc sống trong năm tới. Người sống không muốn các linh hồn nhập vào mình nên đã dập tắt lửa trong nhà, khiến cho nhà cửa hoang lạnh. Rồi những người ở đây hóa trang thành ma cà rồng và đi xung quanh các nhà để xua đuổi hồn ma.
Thêm một cách giải thích khác. Thì người Celtic dập tắt lửa để mọi người cùng đi lấy lửa tại nguồn Druidic, ở Usinach, miền trung của Ireland. Chứ không phải là để xua đuổi linh hồn như trên.
Mãi đến sau này, người La Mã đã biến những tục lệ của người Celtic thành của mình. Cho đến thế kỷ thứ I trước công nguyên, họ đã hiến hình nộm, thay vì người sống như trước đây. Sau này, họ không tin vào linh hồn nữa. Do đó, việc hóa trang thành quỷ hoặc phù thủy chỉ là hình thức.
Những năm 1840, người Ireland di cư đến Mỹ. Cho nên lễ hội Halloween cũng xuất hiện ở đất nước này. Về sau, Halloween được du nhập vào nhiều nước khác và trở thành một tục lệ không thể thiếu trong năm.
Tại Việt Nam, ngày hội Halloween cũng đã được thay đổi phù hợp với nét văn hóa riêng. Một số trường học và nhiều nhóm giới trẻ đã tổ chức Halloween với tính chất là ngày hội hóa trang. Nhằm tạo thêm nhiều niềm vui cho mọi người. Năm 2020, Halloween sẽ là ngày thứ Bảy ngày 31/10/2020.
>>> Một số gợi ý hóa trang cho ngày lễ Halloween 2020
Ý nghĩa những biểu tượng liên quan đến lễ hội Halloween
Nhắc đến Halloween, hầu hết chúng ta đều nhớ đến phù thủy, đèn lồng bí ngô, dơi, cú,… Hãy cùng chúng tôi tìm hiểu ý nghĩa của các biểu tượng này nhé!
Củ cải
Tại Ireland và Scotland, mỗi khi đến dịp Halloween thì người ta sẽ sử dụng củ cải để làm đèn lồng. Họ sẽ khoét rỗng củ cải thành đèn lồng có hình mặt quỷ. Rồi cắm một cây nến ở bên trong. Đây là cách để người dân ở đây tưởng nhớ đến những linh hồn đang chịu tội.
Bí ngô
Khi di chuyển tới Bắc Mỹ. Những người nhập cư thấy rằng vùng đất này có loại nông sản đặc trưng là những quả bí ngô. Loại quả này to và dễ khắc hơn của cải rất nhiều.
Chính vì thế, cư dân ở đây bắt đầu sử dụng bí ngô để khoét ruột. Rồi khắc lên đó, tạo thành những khuôn mặt ma quỷ trong tưởng tượng. Sau đó, người dân đặt những cây nến vào trong ruột bí ngô để soi sáng, dẫn đường cho các linh hồn đang vất vưởng.
Bên cạnh đó, bí ngô còn là loại quả gắn liền với câu chuyện về anh chàng Jack-O’Lantern hà tiện trong câu chuyện của người Ireland. Từ đó, đèn lồng bí ngô mặt quỷ trở thành hình ảnh biểu tượng trong mùa lễ hội Halloween. Đến thời điểm này hàng năm, trước cửa nhà của người dân đều treo đèn lồng bí ngô với mong muốn ma quỷ, linh hồn lang thang không quấy rầy họ.
Vỏ ngô và thân cây lúa mì
Những vật làm từ cây lúa mì và vỏ ngô thường xuất hiện trong lễ hội ma Halloween. Chúng được treo trên cửa hoặc để trên bàn ăn của mỗi gia đình. Đây là hình ảnh tượng trưng cho vụ mùa thu hoạch. Và ngay sau lễ hội thì sẽ chuẩn bị cho vụ đầu đông. Chính vì thế, biểu tượng này không có ý nghĩa ma quái.
Nhện/ dơi
Nhện là con vật khiến chúng ta liên tưởng đến những nơi tăm tối, lạnh lẽo và bị bỏ hoang – điểm đến phổ biến trong mùa Halloween.
Dơi là loài vật sống về đêm. Vì thế chúng là hình ảnh có mặt trong hầu hết trong các bữa tiệc đặc trưng cho bóng đêm. Theo quan niệm của người xưa, dơi là loài vật có khả năng giao tiếp với người đã khuất. Thêm vào đó, trong truyền thuyết, ma cà rồng thường sẽ biến thành dơi khi xâm nhập vào các lễ hội. Cho nên, dơi trở thành hình ảnh quen thuộc với lễ hội ma.
Hộp sọ
Theo truyền thống của Công Giáo, hình ảnh về hộp sọ, bộ xương mang nghĩa như là một sự nhắc nhở về cái chết của con người. Do đó, bộ xương và hộp sọ trở thành một trong những hình ảnh dễ bắt gặp trong lễ hội Halloween.
Mèo đen
Theo một số nền văn hóa cổ xưa thì vào đêm hội Halloween, ranh giới giữa hai thế giới trở nên rất mỏng manh. Cùng với đó, linh hồn của người đã chết được tái sinh trong thân xác của loài mèo đen. Họ tin rằng mèo đen là vật nuôi, là đầy tớ thân cận của các phù thủy. Vào những năm 1600, loài mèo này còn được sử dụng để tìm kiếm phù thủy.
Hiện nay, tại một số nước như Anh, Ireland và Scotland. Khi ai đó đi ra đường mà gặp được mèo đen thì sẽ rất may mắn.
Xác sống (Zombie)
Xác sống hay Zombie là nhân vật chính trong các bộ phim kinh dị. Và là đặc trưng của văn hóa thây ma bắt nguồn từ Haiti. Người dân Haiti tin là con người có thể lâm vào trạng thái phi trí óc như các xác chết trên phim ảnh. Tất nhiên là trừ sở thích ăn thịt người. Ngoài ra, một nhà thực vật học ở đây đã phát hiện ra một loại thuốc độc có khả năng gây ra trạng thái zombie này.
Cú
Cú là một biểu tượng rất phổ biến trong lễ hội Halloween. Trong thời Trung cổ tại châu Âu, cú được cho là loài vật thân thiết với phù thủy hay ma quỷ. Mỗi khi nghe thấy tiếng cú kêu thì đó là điềm báo có ai đó sắp chết.
Phù thủy
Mụ phù thủy cưỡi chổi bay ngang qua mặt trăng. Đây là một trong những hình ảnh truyền thống của đêm Halloween. Phù thủy là đại diện cho bóng đêm và sự sợ hãi. Người ta cho rằng, quyền năng và sức mạnh của các phù thủy sẽ mạnh nhất trong đêm hội ma. Ngoài ra, cũng có ý kiến cho rằng phù thủy liên minh với ma quỷ.
Một số tập tục độc đáo trong lễ hội Halloween
Trang trí lồng đèn
Trang trí đèn lồng được bắt nguồn từ tập quán của người dân Ireland. Truyền thuyết kể lại rằng, Jack là người nổi tiếng có tư chất thông minh nhưng rất tham lam. Một hôm, anh đã lừa được quỷ Satan trèo lên ngọn cây. Sau đó, anh khắc một chữ thập lên thân cây để nhốt con quỷ trên đó. Anh thoả thuận với con quỷ là sẽ thả nó xuống nếu nó không trêu chọc anh nữa.
Khi chết, linh hồn của Jack không được phép lên thiên đàng hay xuống địa ngục. Bởi khi còn sống, anh ta rất tham lam, keo kiệt, thường cất giấu tiền bạc và không cho ai một chút gì. Do đó, thiên đàng không chấp nhận anh. Mặt khác, lúc còn sống anh cũng từng chơi đùa với ma quỷ nên quỷ ở dưới địa ngục cũng không bắt anh.
Chính vì vậy, linh hồn của Jack phải đi lang thang khắp nơi. Nó mong muốn tìm một chỗ trú chân. Trong ngày lạnh giá, hơi ấm duy nhất sưởi ấm cho anh chính là ngọn nến leo lét trong quả bí ngô.
Các trẻ em thường chơi trò khoét bí ngô, bí đao hoặc củ khoai tây. Rồi khắc những khuôn mặt lên đó và thắp nến vào bên trong để tạo ra chiếc đèn lồng. Những đèn này có tên gọi là “Jack O’Lantern”. Bởi người ta gọi theo tên của Jack trong truyền thuyết trên.
Lễ hội hóa trang
Đây là phong tục mà lễ hội Halloween tại bất cứ quốc gia nào cũng thực hiện. Người lớn và trẻ em sẽ hóa trang thành phù thủy, ma quỷ, những nhân vật hoạt hình nổi tiếng, các sinh vật siêu nhiên,…
Trick – or – Treat
Khi lễ hội Samhain diễn ra. Vị thần Druids cho rằng linh hồn người chết sẽ tìm đến phá hoại con người, gây lo sợ, hoang mang. Những hồn ma sẽ đến các nhà để ăn xin, chúng đi đến đâu gia chủ cũng đều phải cho thức ăn.
Do đó, trẻ em phương Tây rất hứng thú với trò chơi này. Chúng hóa trang, đeo mặt nạ, cầm lồng đèn rồi đi từ nhà này qua nhà khác. Chúng sẽ gõ cửa để gặp chủ nhà rồi nói câu “trick or treat”.
Trong cụm từ “Trick Or Treat” thì “Trick” có nghĩa là: Đánh lừa, trò chơi nghịch ngợm, còn “Treat” là tiếp đãi, tiếp đón, đối xử tử tế. Những em nhỏ và thanh thiếu niên hóa trang thành nhiều nhân vật. Tiếp theo, họ cầm lồng đèn đi các nhà trong xóm, gõ cửa rồi nói “trick or treat”.
Câu này có thể hiểu là: “Nếu không muốn chúng tôi chơi xấu thì hãy cho chúng tôi cái gì đi.” Thông thường các gia đình luôn muốn tránh việc “trick”. Nên họ thường tiếp đón đám trẻ bằng trái cây và kẹo.
Đớp táo
Khi người La Mã đánh chiếm người Celtic. Thì tại đây cũng du nhập khá nhiều phong tục của người La Mã. Một trong số đó là lễ hội thờ nữ thần mùa màng Pomona. Đây là vị thần thường xuất hiện trong các giỏ hoa quả. Mặt khác, táo là một loại quả linh thiêng được sử dụng để thờ cúng thần linh. Từ đó, các trò chơi liên quan đến quả táo được chơi trong lễ hội Samhain.
Trò chơi liên quan đến quả táo trong lễ hội Halloween có hình thức rất đa dạng. Cách chơi phổ biến nhất là thi xem ai lấy được nhiều quả táo hơn trong thau nước. Hoặc một cách khác là thi gọt vỏ táo. Người ta quan niệm rằng, vỏ táo gọt được càng dài thì càng sống lâu,…
Phong tục lấy táo này thực ra là một nghi lễ lấy may chứ không phải là trò chơi. Những ai càng lấy được nhiều táo thì họ sẽ càng gặp được nhiều may mắn trong năm sắp tới. Cô gái nào túm được quả táo, thì cô ấy nhất định sẽ kết hôn năm đó.
Ăn không sử dụng tay
Đây là trò chơi cũng rất phổ biến. Họ sẽ treo mật đường hoặc sirô đặc sệt, vô cùng dính bởi một sợi dây thừng. Mỗi đội chơi gồm có 2 người, 1 người phụ trách giữ cố định sợi dây, người còn lại sẽ phải ăn mật đường hoặc siro nhưng không được dùng tay. Trò chơi này chắc chắn sẽ khiến mặt của bạn dính bẩn, nhưng đổi lại thì cực kì vui.
Trò chơi bói toán
Trò chơi này xuất xứ từ Ireland và có cách chơi như sau: Người chơi sẽ bị bịt mắt rồi ngồi trước một cái bàn. Trên bàn đã chuẩn bị sẵn những chiếc đĩa. Những chiếc đĩa sẽ bị xáo trộn không theo quy luật nào. Rồi người chơi dựa vào cảm giác của mình để chọn ra một chiếc đĩa. Đồ vật chứa trong chiếc đĩa đó sẽ chỉ ra tương lai của người chơi. Nhưng đây chỉ là bói cho vui mà thôi!
Halloween là một trong những ngày lễ quan trọng của nhiều nước phương Tây. Và được tổ chức vào ngày 31 tháng 10 hàng năm. Tại Việt Nam, tuy không tổ chức quá rầm rộ. Nhưng lễ hội Halloween cũng được giới trẻ đặc biệt hưởng ứng. Hy vọng, những thông tin về nguồn gốc và ý nghĩa của các biểu tượng trong dịp Halloween trên đây. Sẽ giúp bạn có thêm những kiến thức về ngày đặc biệt này.
