Nhật thực là một hiện tượng thiên nhiên lý thú và rất hiếm gặp. Vậy nguyên nhân dẫn đến hiện tượng nhật thực là gì? Các loại nhật thực như thế nào? Tất cả sẽ được chúng tôi lý giải trong nội dung bài viết hôm nay.
Nhật thực là gì? Nguyên nhân xuất hiện nhật thực
Nhật thực chính là hiện tượng xảy ra khi Mặt trăng đi qua giữa Trái đất và Mặt trời trên cùng 1 đường thẳng và có thể quan sát được từ một điểm trên Trái đất.
Nguyên nhân dẫn đến hiện tượng nhật thực là do Mặt trời bị Mặt trăng che khuất khiến cho ánh sáng Mặt trời không đến được mặt đất. Cụ thể là:
- Trái đất luôn luôn chuyển động quanh Mặt trời, còn Mặt trăng luôn chuyển động quanh Trái đất.
- Mỗi chu kỳ của mình thì Mặt trăng sẽ đi vào vị trí nằm giữa Trái đất và Mặt trời 1 lần.
- Mặt phẳng quỹ đạo của Mặt trăng sẽ nghiêng hơn 5૦ so với mặt phẳng quỹ đạo của Trái đất quanh Mặt trời; vì thế không phải lúc nào Mặt trăng cũng sẽ đi qua đường nối giữa Mặt trăng và Mặt trời.
Do đó, vị trí của 2 mặt phẳng này gặp nhau được gọi là điểm nút Mặt trăng và nhật thực xảy ra khi trăng mới diễn ra tại gần điểm nút.
Phân loại hiện tượng nhật thực
Khi dựa vào vùng bóng tối của Mặt trăng được nhìn từ Trái đất, nhật thực được phân thành 4 loại như sau:
1. Nhật thực toàn phần
Đây là hiện tượng chỉ diễn ra khi Mặt trăng ở quanh cận điểm quỹ đạo và Mặt trời bị che khuất hoàn toàn. Lúc này, các vùng bóng tối và nửa tối sẽ được hình thành trên bề mặt Trái đất.
Để quan sát được nhật thực toàn phần thì bạn cần đứng ở trên đường di chuyển vùng bóng tối của Mặt trăng. Còn nếu bạn chỉ đứng ở vùng bóng nửa tối thì chỉ có thể quan sát được hiện tượng nhật thực một phần.
2. Nhật thực một phần
Nhật thực một phần xảy ra khi Mặt trăng che khuất Mặt trời; đồng thời bề mặt Trái đất xuất hiện vùng nửa bóng tối. Lúc này, nếu như đứng trong vùng nửa bóng tối thì có thể quan sát được hiện tượng nhật thực một phần.
3. Nhật thực hình khuyên
Nhật thực hình khuyên hay nhật thực vòng lửa, là hiện tượng xảy ra khi Mặt trăng di chuyển trước Mặt trời và Mặt trăng không chặn hoàn toàn Mặt trời; mà còn để lại xung quanh một vầng sáng mỏng.
Nói một cách chính xác thì kích cỡ biểu kiến của Mặt trăng nhỏ hơn kích cỡ biểu kiến của Mặt trời nên đã tạo ra một vòng đai rực rỡ. Nếu quan sát bạn sẽ thấy nó giống như một vòng lửa.
4. Nhật thực lai
Hiện tượng nhật thực lai rất hiếm gặp. Nó được hiểu như kiểu lai giữa nhật thực toàn phần và nhật thực hình khuyên. Cụ thể là khi nhật thực hình khuyên chuyển sang nhật thực toàn phần.
Hiện tượng nhật thực xảy ra trong năm 2022
Trong năm 2022, thế giới sẽ đón nhật thực 2 lần vào các khoảng thời gian:
- Ngày 30/04/2022: Hiện tượng nhật thực một phần xảy ra ở khu vực phía Nam của Nam Mỹ. Vào thời điểm này, mặt trăng chỉ “ăn” một phần nhỏ Mặt trời và ngay cả giai đoạn cực đại thì tỷ lệ che lấp cũng chỉ chưa tới 40%. Để quan sát được thì bạn cần đứng ở Nam Cực, Thái Bình Dương hay Đại Tây Dương. Tuy nhiên, những khu vực này hầu như là không có người sinh sống.
- Ngày 25/10/2022: Hiện tượng nhật thực một phần xuất hiện và có thể nhìn thấy ở khu vực châu Âu, Bắc Phi, Trung Đông và Tây Á. Vào đợt này thì độ che phủ của nhật thực rất cao và giai đoạn đỉnh điểm nhất thì Mặt trời chỉ còn là một lưỡi liềm ánh sáng mỏng.
Tại Việt Nam, cả 2 lần nhật thực một phần phía trên đều không thể quan sát được. Lần gần đây nhất, nhật thực toàn phần ở Việt Nam xảy ra vào ngày 24/10/1995 và được quan sát rõ nhất ở Phan Thiết với thời gian cực đại hơn 2 phút. Ngoài ra còn có các ngày 29/03/2006; 01/08/2008; 22/07/2009, 09/03/2016, 21/08/2017 thì ở Việt Nam đã có thể quan sát được hiện tượng nhật thực một phần.
Vậy câu hỏi đặt ra là nhật thực toàn phần bao lâu nữa thì xuất hiện tại Việt Nam? Theo tính toán dựa trên chu kỳ quay của Mặt trăng – Mặt trời – Trái đất; thì bạn cần chờ đến sáng ngày 11/04/2070 tại thành phố Kontum và thành phố Quảng Ngãi sẽ là 2 nơi quan sát được nhật thực toàn phần.
Xem thêm:
Một số lưu ý quan trọng khi quan sát hiện tượng nhật thực
Theo các nhà thiên văn học, việc quan sát nhật thực bằng mắt thường có thể gây ra những tổn thương vĩnh viễn đối với mắt. Vì thế, để quan sát nhật thực một cách an toàn và hiệu quả thì bạn cần lưu ý các điều sau:
- Có thể quan sát gián tiếp thông qua việc dùng kính lọc chuyên dụng như kính lọc thợ hàn mã số 14, kính lọc Mặt trời ở trong thiên văn học,…
- Có thể dùng một tấm bia để hứng ảnh Mặt trời thông qua ống nhòm hay kính thiên văn nhỏ. Ngoài ra, có thể khoét lỗ tròn nhỏ trên tấm bìa để quan sát ảnh Mặt trời xuyên qua lỗ tròn trên mặt đất.
Nội dung bài viết hôm nay, chúng tôi đã giải đáp về nguyên nhân dẫn đến hiện tượng nhật thực cùng thời gian diễn ra nhật thực trong năm 2022. Để cập nhật thông tin về các hiện tượng siêu nhiên, bạn đọc hãy truy cập vào website hutbuicongnghiep.com mỗi ngày!
