Phản xạ là gì? Ý nghĩa và phân loại của phản xạ

Phản xạ là nội dung rất quan trọng trong môn sinh học lớp 8 và rất quen thuộc với đời sống hằng ngày của chúng ta. Tuy nhiên, không phải ai cũng biết rõ phản xạ là gì? Vậy nên, chúng tôi sẽ chia sẻ cho các bạn những thông tin chi tiết nhất về vấn đề này để các bạn có thể dễ dàng nắm rõ.

Phản xạ là gì? Lấy ví dụ minh họa

Phản xạ là một phản ứng của cơ thể để trả lời cho các kích thích của môi trường dưới sự điều khiển của hệ thần kinh. Phản ứng này thực hiện nhờ vào hệ thần kinh và phải qua năm phần cơ bản mới hợp thành cung phản xạ.

• Bộ phận cảm thụ: Các phân tử cảm thụ thường sẽ nằm trên da, bề mặt của da, thành mạch, bề mặt khớp, bề mặt của các tạng và cơ quan trong cơ thể.
• Dây thần kinh truyền vào: Đây là dây cảm giác hoặc dây thần kinh thực vật.
• Trung tâm thần kinh: Đây là bộ phận tiếp nhận thông tin và điều khiển phản ứng.
• Dây thần kinh truyền ra: Là dây thần kinh vận động hoặc dây thần kinh thực vật.
• Bộ phận đáp ứng: Gồm cơ hoặc tuyến.

Ví dụ minh họa: 

• Khi chạm tay vào nước nóng, chúng ta sẽ co tay lại ngay lập tức.
• Khi nghe ai đó gọi tên, chúng ta thường quay đầu về phía người phát ra âm thanh.
• Khi đang đi xe trên đường thấy đèn đỏ, chúng ta sẽ dừng xe lại.

Cấu tạo và chức năng của nơron

Nơron là các tế bào thần kinh có vai trò quan trọng trong phản xạ. Vậy nên chúng ta hãy cùng nhau tìm hiểu về cấu tạo và chức năng của nó để hiểu rõ hơn. 

Cấu tạo

Cấu tạo của nơron gồm các bộ phận sau đây:

• Thân nơron có chứa nhân.
• Sợi phân nhánh ở các góc của thân.
• Sợi trục ở một góc của thân, bên ngoài có các bao miêlin và khoảng cách giữa các bao miêlin gọi là eo Ranvie.

Chức năng 

Nơron có chức năng chính là:

• Cảm ứng: Khả năng tiếp nhận các kích thích và phản ứng lại bằng hình thức phát sinh xung thần kinh.
• Dẫn truyền xung thần kinh: Khả năng lan truyền các xung thần kinh theo một chiều nhất định, từ nơi phát sinh hoặc nơi tiếp nhận về thân nơron và truyền dọc theo sợi trục nhờ xinap.

Phản xạ có mấy loại?

Sau khi hiểu rõ phản xạ là gì? Chúng ta hãy cùng nhau tìm hiểu xem có mấy loại phản xạ ở phần này nhé!

Phản xạ có 2 loại là phản xạ có điều kiện và phản xạ không điều kiện. Chúng ta hãy cùng nhau tìm hiểu kỹ về từng loại để các bạn có cái nhìn rõ hơn.

Đọc thêm:

Cực quang và câu chuyện thần thoại – cánh cửa dẫn đến thế giới khác

Vibes là gì? Các cụm từ “hot trend” liên quan đến Vibes

Phản xạ có điều kiện 

Đây là loại phản xạ được thành lập trong cuộc sống, sau quá trình rèn luyện và phải dựa trên cơ sở của các phản xạ không điều kiện. Hay nói cách khác thì muốn tạo ra phản xạ có điều kiện chúng ta cần phải có các tác nhân kích thích không điều kiện. 

Phản xạ có điều kiện là các phản ứng linh hoạt giúp cho cơ thể thích nghi được với mọi sự biến đổi của môi trường. Ngoài ra, nó còn đảm bảo được sự cân bằng giữa cơ thể và môi trường; giúp đề phòng được những tai nạn không mong muốn, biết được hướng tìm kiếm thức ăn và con đường để phát triển bản thân.

Ví dụ minh họa: 

• Khi đang đi xe máy ở trên đường, các bạn nhìn thấy đèn đỏ thì dừng lại.
• Khi đi xe trên đường, thấy trời mưa thì chúng ta sẽ dừng xe lại và mặc áo mưa.

Phản xạ có điều kiện được hình thành dựa trên những cơ sở sau:

• Chọn kích thích phải có sự phối hợp ăn ý giữa kích thích trung tính và kích thích không điều kiện.
• Tác động của kích thích có điều kiện phải xảy ra trước kích thích không điều kiện.
• Cơ thể phải luôn tỉnh táo, các trung tâm tương ứng của phản xạ phải có sự hưng phấn cao. Trạng thái hoạt động của vỏ não chính là điều kiện quan trọng để xây dựng cho các phản xạ có điều kiện ở con người. 
• Tránh các kích thích không cần thiết để có thể gây phản xạ không được dự định. Các kích thích gây nhiễu như nói chuyện, nóng, lạnh, … ảnh hưởng rất xấu tới việc hình thành các phản xạ có điều kiện.

Phản xạ không điều kiện

Đây là loại phản xạ không cần phải có quá trình rèn luyện, mang tính bản năng và tồn tại vĩnh viễn suốt đời. Khi vừa mới sinh ra, mọi sinh vật đều có loại phản xạ này. 

Ví dụ minh họa: 

• Tay chạm phải vật nóng thì sẽ rụt lại.
• Đi ngoài nắng, mặt sẽ đỏ gay và mồ hôi vã ra.

Ý nghĩa của phản xạ là gì?

Phản xạ rất quan trọng đối với con người và các sinh vật trên trái đất. Hãy cùng chúng tôi tìm hiểu về các ý nghĩa của phản xạ ở dưới đây.

• Đảm bảo được sự thích nghi với môi trường và các điều kiện sống thay đổi.
• Giúp hình thành các thói quen, phong tục và tập quán trong đời sống sinh hoạt hàng ngày.

Rối loạn giao cảm phản xạ là gì?

Đây là hội chứng rối loạn gây ra các cơn đau kéo dài, thường ở cánh tay hoặc chân và xuất hiện sau một chấn thương, đột quỵ hoặc đau tim. Mức độ nghiêm trọng của những cơn đau thường tồi tệ hơn lúc tổn thương ban đầu.

Nguyên nhân chủ yếu dẫn đến tình trạng này là do bị tổn thương dây thần kinh. Nếu không chữa trị và để bệnh nặng hơn thì có thể phải cưa tay hoặc cưa chân. nếu các bạn thấy biểu hiện tay, chân rát đỏ, sưng đau, mất cảm giác,… thì nên đi khám ngay để điều trị kịp thời.

Như vậy, chúng tôi đã chia sẻ cho các bạn về phản xạ là gì? Phân loại và ý nghĩa của phản xạ như thế nào? Hy vọng bài viết mang đến những những thông tin hữu ích giúp các bạn nắm rõ được nội dung này. Nếu có bất cứ thắc mắc gì, các bạn hãy comment ở bên dưới để được giải đáp nhé!