Với những ai yêu thích và có niềm đam mê về thiên văn học thì thông tin về các sao Jupiter không thể bỏ qua. Vậy Jupiter là sao gì? Những bí ẩn về sao này trong hệ Mặt trời ra sao? Tất cả sẽ được giải đáp chi tiết trong nội dung của bài viết hôm nay.
Jupiter là sao gì?
Jupiter là sao Mộc trong hệ Mặt trời. Ở trong thần thoại Hy Lạp, Zeus là tên của thần cai trị các vị thần, cai quản đỉnh Olympia và là thần sấm chớp. Khi nhìn qua kính thiên văn thì sao Mộc rất thanh tú, oai phong lẫm liệt giống một vị thần nên người Hy Lạp đã đặt tên cho sao Mộc theo tên của thần Zeus. Trong tiếng La Mã, Zeus nghĩa là Jupiter nên sao Mộc được gọi là Jupiter.
Sao Mộc là hành tinh thứ 5 và là hành tinh lớn nhất trong hệ Mặt trời. Mộc tinh là một hành tinh khí khổng lồ, chứa chủ yếu khí hiđrô và heli. Đây được cho là kết quả của hiện tượng nhiễu loạn khí động và tương tác với các cơn bão tại biên. Sao Mộc được phát hiện bởi người La Mã và Hy Lạp cổ đại khi có thể quan sát bằng mắt thường.
Một số thông tin về đặc điểm vị trí của sao Mộc là:
- Bán kính trung bình: 69.911km ~ 1/10 bán kính Mặt trời
- Đường kính: 139.822 km
- Qũy đạo: 11,9 năm Trái đất
- Ngày: 9.8 giờ Trái Đất
Bật mí 10 phát hiện thú vị về Sao Mộc (Jupiter)
Với sự ra đời của kính thiên văn và các công cụ chuyên môn khác, các nhà khoa học đã có những nghiên cứu kỹ lưỡng và tỉ mỉ về hành tinh này. Dưới đây là 10 sự thật thú vị về sao Mộc mà có thể bạn chưa biết.
1. Sao Mộc chính là hành tinh lớn nhất trong hệ Mặt trời
Sao Mộc là hành tinh lớn nhất của hệ Mặt trời, bởi về khối lượng thì hành tinh này nặng hơn Trái Đất 318 lần và gấp tổng khối lượng các hành tinh còn lại.
Tuy nhiên, khi địa khối của nó lớn thì hình dạng sẽ bé hơn. Vì nếu thêm khối lượng, mật độ vật chất trong hành tinh bị dày đặc thì các lực tương tác sẽ tự kéo vật chất này về nhau và hành tinh bị co lại. Theo ước tính, sao Mộc có thể tăng 4 lần khối lượng mà không bị co lại và nếu vượt quá hạn mức này thì kích thước của nó sẽ có sự thay đổi.
2. Sao Mộc là hành tinh, không phải một “ngôi sao”
Các nhà thiên văn học gọi sao Mộc là “ngôi sao lỗi”, vì dù chứa rất nhiều khí Hydro và Heli nhưng tâm của hành tinh này không đủ khối lượng để kích thước các phản ứng tổng hợp hạt nhân. Trong khi đó, một ngôi sao thực thụ sẽ liên tục diễn ra các phản ứng bên trong tâm nhờ áp lực và nhiệt độ lớn và các phản ứng này diễn ra liên tục sẽ tạo ra năng lượng cho ngôi sao.
Do đó, để tạo ra được các phản ứng tổng hợp và trở thành một ngôi sao chính hiệu thì sao Mộc cần tăng thêm 70 lần khối lượng trong kích thước hiện tại.
Xem thêm:
Khí quyển là gì? Tất tần tật thông tin về khí quyển
NASA là gì? Các cách thức để trở thành tập sinh NASA
3. Sao Mộc – Là hành tinh quay nhanh nhất trong hệ Mặt trời
Sao Mộc quay quanh trục của chính mình chỉ trong khoảng chưa đến 10 tiếng với vận tốc 12,6 km/s. Lý giải cho điều này là bởi nó không phải vật rắn, công thêm momen động lượng lớn dẫn đến phình ra ở phần Xích đạo mà đường kính Xích đạo lớn hơn đường kính đi qua 2 cực khoảng hơn 9000km.
Do có khối lượng tổng thể lớn, là hành tinh duy nhất có tâm khối với Mặt trời và nằm ngoài thể tích Mặt trời. Sao Mộc mất 11,86 năm Trái đất để hoàn thành một vòng quanh ngôi sao chủ với khoảng cách tới Mặt trời là 778 triệu km. Vận tốc quay cực nhanh nên sao Mộc sinh ra từ trường manh và tạo nhiều bức xạ nguy hiểm quanh bề mặt của nó.
4. Mây ở trên sao Mộc chỉ dày khoảng 50km
Tuy có kích thước khổng lồ nhưng những đám mây vào vệt bão mà con người quan sát được trên sao Mộc chỉ dày khoảng 50km. Những đám mây này được hình thành từ các tinh thể Amoni vỡ ra tạo thành 2 tầng mây. Còn các vật chất màu tối mà chúng ta nhìn thấy chính là hợp chất bên trong Jupiter nổi lên và phản ứng với ánh sáng Mặt trời nên bị tối màu. Ở bên dưới các tầng mây là thành phần chủ yếu của Mộc tinh gồm Hidro và Heli.
5. Vết cam đỏ lớn – Đặc trưng của sao Mộc
Vết cam đỏ lớn trên sao Mộc là một cơn bão xoáy nghịch ở vị trí bán cầu Nam, có đường kính khoảng 24000km và độ cao ước tính khoảng 12000 – 16000km. Do đó, về mặt lý thuyết thì Mộc tinh đủ lớn để chứa 2-3 hành tinh kích thước tương tự Trái đất.
Một điều thú vị là vết cam đỏ này tồn tại đã ít nhất 350 năm. Cụ thể, vào năm 1665 ở thế kỷ XVII là lần đầu tiên nhà thiên văn học Giovanni Cassini quan sát thấy cơn bão này. Cho đến năm đầu thế kỉ XX, sau khi tàu Voyager 1 quan sát cận cảnh vào tháng 3/1979 thì lý thuyết vết cam đỏ lớn được đưa ra là cơn bão được tạo ra bởi sự hỗn loạn khi vận tốc quay quanh trục quá nhanh.
Theo ghi chép của ông Cassini vào thế kỉ XVI, kích cỡ vệt cam đỏ có sự phát triển và khiến cho kích thước hành tinh này bị giảm đáng kể. Không biết trong tương lai thì vết cam đỏ này có biến mất hay không nhưng người ta tiên đoán rằng, nó vẫn sẽ xuất hiện như những hiện tượng tự nhiên ở các khu vực khác trên hành tinh.
6. Sao Mộc có vành đai
Khi nhắc đến vành đai xung quanh một hành tinh thì sao Thổ sẽ được nghĩ đến đầu tiên. Tuy nhiên, có một sự thật là cả sao Mộc và sao Thiên Vương đều có vành đai riêng. Sao Mộc được phát hiện ra điều này là do vành đai của nó rất mờ nhạt và khó quan sát. Vành đai sao Mộc được chia thành 3 vành đai nhỏ gồm các phân đoạn; Halo nằm trong cùng; vòng chính nằm ở giữa và vòng ngoài.
7. Từ trường ở sao Mộc lớn hơn 14 lần ở Trái đất
Sao Mộc được mệnh danh là hành tinh có từ trường lớn nhất trong hệ Mặt trời nên có thể sử dụng được la bàn. Sự tương tác giữa từ quyển và gió Mặt trời tạo ra hiện tượng vành đai phóng xạ nguy hiểm có thể gây thiệt hại cho tàu vũ trụ muốn thăm dò tại đây.
Sao Mộc có 4 mặt trăng lớn nhất trong tất cả quỹ đạo của từ quyển giúp bảo vệ khỏi gió từ Mặt trời. Từ trường của sao Mộc chịu trách nhiệm bảo vệ các đợt phát xạ vô tuyến cực mạnh từ các vùng cực của hành tinh.
8. Sao Mộc có đến 79 Mặt trăng
Sao Mộc có đến 79 vệ tinh chính thống, được đặt tên bao quanh và thực tế thì có hơn 200 vệ tinh tự nhiên có quỹ đạo xung quanh. Các mặt trăng của sao Mộc thường có đường kính nhỏ hơn 10km và được khám phá sau năm 1975 ở thời điểm tàu thăm dò đầu tiên có tên Pioneer 10 tới khám phá.
Trong các vệ tinh này, có 4 vệ tinh được chú ý nhất với tên gọi chung là Galilean được phát hiện bởi nhà du hành vũ trụ Galileo Galilei. Tên gọi được đặt theo thứ tự khoảng cách đến hành tinh chủ là Io, Europa, Ganymede và Callisto.
9. Có đến 9 lần đưa tàu thăm dò lên sao Mộc
NASA đưa con tàu Pioneer 10 vào tháng 12/1973, tiếp đến Pioneer vào tháng 12/1974. Năm 1979, hai con tàu Voyager 1 và 2; sau đó đến tháng 12/1992 con tàu Ulysses được đưa lên đây.
Năm 2000, tàu Cassini tiếp tục hành trình khám phá sao Thổ. Cuối cùng vào năm 2006, NASA phóng tàu New Horizons lên khám phá Mộc tinh và các hành tinh khác.
10. Quan sát được sao Mộc bằng mắt thường
Vì là hành tinh lớn nhất trong hệ Mặt trời, là hành tinh sáng thứ 3. Do đó, dù ở rất xa Trái đất thì chúng ta có thể quan sát Mộc tinh bằng mắt thường mà không cần sự hỗ trợ của kính thiên văn. .
Những điều thú vị về tên của các sao trong hệ Mặt trời
Ngoài sao Mộc (Jupiter) thì bạn có thắc mắc về những cái tên của các hành tinh khác trên hệ Mặt trời hay không? Cùng chúng tôi đi tìm hiểu về những sự thú vị này nhé!
- Sao Thủy (Mercury): Được đặt theo tên của một vị thần trong thần thoại Hy Lạp có tên là Hermes. Vị thần người La Mã này được mệnh danh là nhanh nhất nên có nhiệm vụ liên lạc, đưa tin. Tên này được đặt cho sao Thủy vì thực tế thì sao Thủy chuyển động rất nhanh và thực hiện 1 chu kỳ quỹ đạo chỉ mất 88 ngày Trái đất để quay quanh Mặt trời.
- Sao Kim (Venus): Được đặt tên theo tên của vị thần Venus – Vệ nữ trong thần thoại La Mã, là vị thần của tình yêu, tình dục. Thần Venus được xem là mẹ của người La Mã vì con trai bà là Aeneas – Người sống sót trong cuộc chiến tranh thành Troy. Cái tên Venus được đặt cho sao Kim là do ký hiệu thiên văn học của ngôi sao này giống ký hiệu sử dụng trong sinh học về giống cái.
- Trái đất (Earth): Trái đất không theo tên gọi của các vị thần nào, mà bắt nguồn từ tiếng Anh cổ và ngôn ngữ Thượng Đức. Nguồn gốc của “earth” là từ “eorþe” trong tiếng Anh Cổ, còn “Eorþe” có nhiều nghĩa như đất, mặt đất, đất nước,… Trước đây theo ghi chép thì tiếng Đức hiện nay là một phần trong hệ ngôn ngữ tiếng Anh cổ. “Earth” và “eorþe” liên quan đến tiếng Đức hiện đại “Erde”- Nghĩa là nền, đất nền, bụi bẩn,…
- Sao Hỏa (Mars): Vì sao này được đặt theo tên của vị thần chiến tranh Ares trong thời Hy Lạp hay Mars trong tiếng La Mã . Vị thần này là vị thần của chiến tranh, giữ vai trò bảo vệ nông nghiệp, tôn giáo và quân đội.
- Sao Mộc (Jupiter): Như tìm hiểu bên trên, sao Mộc được lấy tên của vị thần Zeus có sức mạnh và vị trí tối cao. Cái tên này đặt cho sao Mộc để nói nên sự oai phong của hành tinh này.
- Sao Thổ (Saturn): Cái tên “Saturn” được đặt theo tên của vị thần Cronus. Đây là vị thần của thời gian và trong thần thoại Hy Lạp thì thần Cronus là một trong các vị thần khổng lồ Titan. Ông chính là người cai trị cho tới khi bị các con của mình (có thần Zeus) lật đổ và đưa xuống ngục tối vạn trưởng Tartarus.
- Sao Thiên Vương (Uranus): Được đặt theo tên của vị thần Uranus – thần bầu trời, là ông nội của thần Zeus và là cha của thần Cronus. Sao Thiên Vương là hành tinh có bầu khí quyển lạnh nhất hệ Mặt trời và được phát hiện vào năm 1781.
- Sao Hải Vương (Neptune): Được đặt tên theo vị thần biển cả Neptune trong thần thoại La Mã và là thần Poseidon trong thần thoại Hy Lạp. Cái tên này được đặt là do khi nhìn từ Trái đất thì sao Thiên Vương hiện ra với màu xanh lam. Màu xanh lam chính là tầng ngoài khí quyển của hành tinh chứa một lượng lớn khí Metan.
Như vậy, trong nội dung bài viết hôm nay thì chúng tôi đã cung cấp đến bạn Jupiter là sao gì cùng những bí ẩn của hành tinh lớn nhất hệ Mặt trời. Hãy truy cập website hutbuicongnghiep.com để cập nhật bài viết mới nhất và khám phá các kiến thức của cuộc sống.
